چگونه بچه‌ها را به مسواک زدن عادت بدهيم؟


 

نویسنده : دکتر محمد رضا خامي، متخصص سلامت دهان و دندان‌پزشکي اجتماعي




 
چرا بسياري از افراد با اينكه مي‌دانند بعضي رفتارها براي سلامت‌شان مضر است، باز به آن رفتارها ادامه مي‌دهند؟ مثلا چرا با اينکه اكثر ما مي‌دانيم كه خوردن مكرر مواد قندي باعث پوسيدگي دندان مي‌شود، اين كار را انجام مي‌دهيم؟ ...
شايد بسياري از ما هنگامي‌كه تلاش كرده‌ايم يك عادت بد را تغيير دهيم يا يك رفتار بهداشتي مناسب را در پيش بگيريم به دلايل مختلف موفق به انجام اين كار نشده‌ايم. ممكن است گاهي فكر کرده باشيم كه تغيير عادت كاري ناممكن است و بهتر است اصلا به آن فكر نكنيم اما اولين نكته مهم در مورد تغيير رفتار اين است كه يادگيري يك رفتار خوب 3 حيطه دارد:

• حيطه دانش و آگاهي: اينكه ما بدانيم كه رفتار خوب چه تاثيري بر سلامت ما خواهد داشت.
• حيطه نگرش: اينكه ما باور داشته باشيم كه رفتار خوب باعث بهبود وضع سلامت ما خواهد شد.
• حيطه عملكرد: اينكه ما مهارت‌هاي مربوط به رفتار مناسب را به طور عملي ياد بگيريم.
 

بايد توجه كنيم كه لزوما بالا بودن آگاهي افراد (حيطه اول)، به تغيير رفتار مناسب منجر نمي‌شود. به عنوان نمونه، اكثر افراد سيگاري مي‌دانند كه سيگار براي سلامت مضر است اما به كشيدن سيگار ادامه مي‌دهند. مهم است كه به جنبه‌هاي نگرش و عملكردي رفتار هم توجه شود. مثلا اگر مي‌خواهيم در كودك يك رفتار مناسب ايجاد كنيم، علاوه بر بالا بردن دانش و آگاهي او (مثلا در مورد مسواك زدن) بايد سعي كنيم اين رفتار مناسب براي او به يك ارزش تبديل شود (مثلا از طريق القاي اينكه شخصيت‌هاي محبوب او مسواك مي‌زنند) و در عين حال مهارت‌هاي مربوط به رفتار صحيح (مانند روش درست مسواك زدن) را به طور عملي به او آموزش دهيم.
مساله مهم ديگر اين است كه تغيير رفتار، فرآيندي زمان‌بر و چندمرحله‌اي است. يعني گاهي براي ايجاد يك رفتار خوب يا ترك يك عادت بد، نياز به چند بار تلاش است. نبايد با يكبار تلاش و به نتيجه نرسيدن، نااميد شد.
نكته بعدي، نقش اطرافيان و نزديكان در تغيير رفتار است. تشويق، حمايت و توجه از سوي ديگران، نقش مهمي‌در ايجاد و تداوم تغيير رفتار دارد. همچنين به مساله انگيزه در تغيير رفتار هم بايد توجه كنيم. مثلا اينكه به نوجوانان و جوانان بگوييم كه براي پيشگيري از سرطان ريه، سيگار نكشيد. شايد در آن سن براي آنان ملموس نباشد، اما تاكيد بر اينكه با سيگار كشيدن، دهان بد بو مي‌شود، دندان‌ها رنگ مي‌گيرند و ممكن است در برقراري ارتباط با ديگران مشكل ايجاد شود، شايد انگيزه قوي‌تري براي اين گروه سني ايجاد كند. اگر اصولي كه ذكر شد، در تغيير رفتار چه براي خودمان و چه براي ديگران (مثلا فرزندان‌مان) مدنظر باشد، تغيير رفتار موفق‌تر خواهد بود.
منبع:www.salamat.com